Δημήτρης Καταλειφός: Μαθήματα Ζωής

Οι άνθρωποι δε μπορούν να αντέξουν τη ζωή αν δεν επινοήσουν ένα ζωτικό ψέμα που να τους κρατάει στη ζωή.

Οι ηθοποιοί πάντα έπονται των σκηνοθετών. Είναι εξαρτημένοι από τους σκηνοθέτες. Δε μπορεί κανείς να κάνει σημαντικές ερμηνείες αν ο σκηνοθέτης δεν είναι σημαντικός.

Δεν πιστεύω πολύ στο χαρακτηρισμό ιερό τέρας. Πιστεύω ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ταλέντο και κάνουν κάτι που συγκινεί και άλλοι που δεν το κάνουν. Υπάρχουν οι αληθινοί καλλιτέχνες και οι άλλοι που είναι ασήμαντοι.

Λένε ότι όταν κάποιος μεγαλώνει, ωριμάζει και παίζει καλύτερα. Δεν είμαι σίγουρος ότι ισχύει. Πιστεύω ότι η πιο δημιουργική και αυθεντική στιγμή – ή έστω μία από αυτές – είναι όταν είναι κανείς πολύ νέος και ακόμη με αθωότητα πιάνει το πρώτο ανεπεξέργαστο υλικό.

Δε μπορώ να πω εύκολα αν τώρα είμαι καλύτερος ηθοποιός σε σχέση με παλιότερα. Απλώς τώρα έχω συνειδητοποιήσει πόσο γοητευτικό είναι να είσαι ηθοποιός.

Κάθε χρόνο ένας θεατρικός ηθοποιός, αν αγαπάει τη δουλειά του, πρέπει να γεννάει μέσα από τον εαυτό του έναν καινούριο άνθρωπο. Και αυτό είναι μία μαρτυρική  διαδικασία. Κάθε φορά είναι μια εγκυμοσύνη και ένας τοκετός. Που ως τέτοιος έχει και την ηδονή και την οδύνη.

Έχω πει πολλές φορές όχι σε πράγματα. Γι’ αυτό και δεν έβγαλα ποτέ μου λεφτά. Δεν αισθάνομαι τον εαυτό μου επαγγελματία. Αν επαγγελματίας σημαίνει ο ηθοποιός που θα πάει σε ένα θέατρο και θα παίξει για να βγάλει απλώς τη χρονιά.

Σέβομαι τις επιθυμίες μου. Αυτό δε με κάνει ποιοτικό. Μάλλον εκλεκτικός είμαι.

Το ζητούμενο με κάθε νέα δουλειά είναι να επικοινωνήσεις πρώτα απ’ όλα εσύ με το ρόλο σου. Να υπάρξει ένας διάλογος ανάμεσα σε σένα και τον ρόλο. Η επόμενη αγωνία είναι αυτό που έφτιαξες, να επικοινωνήσει με τον κόσμο. Αλλά δε μπορείς την ώρα που ξεκινάς να δουλεύεις ένα πράγμα, να σκέφτεσαι την αποδοχή.

Δεν πιστεύω ότι η καλύτερη εκδοχή μας είναι όταν μεγαλώνουμε.

Ένας μαθητής σε μια σχολή πρέπει να προετοιμάζεται για να γίνει ένας καλλιτέχνης που θα αποφασίζει, που θα διαλέγει, που θα ακολουθεί την ψυχή του. Προσπαθώ όσο μπορώ να κάνω τους μαθητές μου να νιώθουν αριστοκράτες ως προς τις επιλογές τους. Στους 20 μαθητές, 1 μπορεί να βγει κάπως έτσι. Οι υπόλοιποι ακολουθούν το κοπάδι.

Κάθε τόσο συναντιόμαστε οι απόφοιτοι της δραματικής σχολής, ήμασταν, βλέπεις πολύ αγαπημένη τάξη. Οι περισσότεροι μου λένε ότι δεν έχω αλλάξει σε τίποτα. Αυτό από τη μία πλευρά μου δημιουργεί μία ευχαρίστηση και από την άλλη ένα προβληματισμό.

Παραμέλησα πολλά πράγματα από την υπόλοιπη, την εκτός θεάτρου ζωή μου. Δεν τα ευχαριστήθηκα. Έδωσα πάρα πολύ βάρος στο θέατρο. Γιατί με μάγεψε, όχι γιατί ήθελα να κάνω μεγάλη καριέρα. Το γούσταρα, πως το λένε;

Επί της ουσίας δεν έχω αλλάξει καθόλου ως προς το ότι δεν αισθάνομαι σαν κάποιος που ξέρει, που έχει πετύχει. Κάθε φορά που ξεκινάμε ένα έργο αισθάνομαι την ίδια ερωτική λαχτάρα, ανυπομονησία, αγωνία, άγνοια που είχα και σαν μαθητής.

Κάθε βράδυ στο θέατρο είναι σα να έχεις ένα ερωτικό ραντεβού με αγνώστους. Όπως σε ένα τέτοιο ραντεβού λούζεσαι, πλένεσαι, βάζεις αρώματα και πηγαίνεις για να γοητεύσεις, έτσι και ο ηθοποιός στο σανίδι νιώθει την ανάγκη και την αγωνία να είναι απόλυτα προετοιμασμένος και δοσμένος σε αυτό. Αυτός είναι ο δικός μου τρόπος. Δεν ξέρω αν δουλεύει για άλλους.

  

Ο λόγος που κάνω θέατρο, όσο και αν ψάξω τον εαυτό μου, είναι επειδή δεν αντέχω την πραγματικότητα, την πεζότητα της καθημερινότητας. Και αυτή η ψευδαίσθηση ότι κάθε χρόνο κάνεις έναν άλλο άνθρωπο, μπαίνεις σε έναν άλλο κόσμο και αυτό το επικοινωνείς με τους άλλους, είναι ένα υπέροχο συναίσθημα.

Η ζωή επειδή εκ φύσεως έχει μία τραγικότητα, με την έννοια του τέλους που όλοι σκεφτόμαστε, επινοούμε πράγματα για να αντέχουμε αυτή την τραγικότητα, να ξεχνάμε το τέλος. Τη λήθη κυνηγάμε.

Δεν κοιμάμαι πολύ καλά τα βράδια λόγω των πολλών καφέδων και της αγωνίας για τα έργα. Αλλά τουλάχιστον ως προς τη συνείδηση είμαι ήσυχος. Είναι καθαρή ως προς το ότι με τις επιλογές που έχω κάνει δεν έχω βάλει τρικλοποδιά σε κανέναν. Ούτε στον εαυτό μου.

Δε γεννιέσαι δάσκαλος.

Χρωστάω στους γονείς μου γιατί χωρίς να το ξέρουν, μου έδωσαν μία αγωγή καλοσύνης. Η οποία βέβαια πολλές φορές καταντάει μαλακία. Αλλά το προτιμώ, από το να τη φέρω σε κάποιον.

Το ταλέντο, όταν υπάρχει κάπου, θα βρει το δρόμο του.

(Όπως δημοσιεύτηκε στο τ. Οκτωβρίου 2010 του Esquire)